هلموت  ريتر

 

( تولد : 1892  درگذشت : 1971 م. )

 

هلموت ريتر Helmut Ritter ، خـاور شناس ، کارشناس الهيات و متن شناسی زبانهای لاتين و يونانـی ، استاد زبانهای فارسی و عربی و نويسنده  و پژوهشگر پر توان آلمانی به سبب نوشته ها و ترجمه های گرانسنگی که در متن های فارسی و فرهنگ پر غنای ايرانی دارد ، برای بيشتر اهل پژوهش و مطالعه در ايران نامی آشناست .

     هلموت ريتر در سال 1892  در « ليشته ناو »  Lichtenau از توابع « هسن »Hessen  آلمان پا به جهان گذارد. پس از پايان دوره دبيرستان که زبان های لاتين و يونانی را هم در بر می گرفت ،از « کاسل »Kassel برای تحصيلات عالی به شهر « هاله » Halle  واقع در مسير رود « زاله » Salle رفت . آنجا نزديک سه سال به آموختن  خاور شناسی نزد کارل بروکلمن Karl Bruckmann  و پاول کاله Paul Kalle سرگرم بود .

     پس از آن به اشتراسبورگ Strausburg نزد تئو دور نولدکه Theodor Nuldke، لندآور     Landauer  و  فرانک Frank رفت و در اين ما بين از دروس الهيات و متن شناسی زبانهای لاتين و يونانی نيز بهره گرفت . سال 1913 به عنوان پژوهشگر در موسسه تاريخ و تمدن خاور زمين در هامبورگ Hamburg آغاز به کار کرد و در سال 1914 در سن 22 سالگی آزمون شفاهی دورهً دکترا را در دانشگاه بن Bonn پشت سر نهاد .

     آنگاه جنگ جهانی اول او را به خدمت سربازی فرا خواند و روانه استانبول شد . در هنگام سربازی به عنوان مترجم يکی از فرماندهان ارتش آلمان به عراق و فلسطين رفت . پس از پايان   جنگ ، در سال 1919 در سن 26 سالگی بدون ارائه ً رساله ً تخصصی به کرسی استادی خاور شناسی دانشگاه هامبورگ فراخوانده شد .

     در سال 1927 او را به رياست انجمن آلمانی ی پژوهش های خاور زمين در استانبول برگزيدند.  در سال 1936 در آغاز به سمت دانشياری و دو سال بعد به سمت استادی زبانهای عربی و فارسی دانشگاه استانبول  را عهده دار شد . در سالهای جنگ جهانی دوم تا سال 1949 ترکيه را ترک نکرد . در اين سال بر کرسی  استادی موقت و در سال 1953 بر کرسی استادی تمام وقت شرق شناسی دانشگاه فرانکفورت Frankfurt  نشست . در سال 1969 ، در زمان پيری و ناتوانی ، برای هميشه به آلمان بازگشت و به گونه ای پر شور به کار پژوهش سرگرم شد. ريتر در روز 19 ماه مه 1971 در سن هشتاد سالگی چشم از جهان فرو بست . 

     « دريای جان » مهم ترين و چشمگير ترين اثر ريتر است . اين کتاب دستامد سالها پژوهش و تلاش پر بار وی در پهنهً عرفان اسلامی و متون منظوم ايرانی است که در آن به بايسته ترين وجهی آثار و احوال و ابعاد روحی شيخ فريد الدين عطار نيشابوری را به بررسی و تحليل گذارده است . هلموت ريتر درباره اين اثر خود می گويد : « يک چيزی راخوب می دانم وآن اينکه می توانم در شخصيت ديگران حلول کنم ». کتاب  « دريای جان » به گفته ً محمود اسعدی ، دبير کنگره جهانی عطار نيشابوری ، « اثری است پيشرو و به ارزش يک دايره المعارف . اثری که هم عرفان اسلامی و هم شعر عرفانی فارسی را به نحو بی نظيری  تفسير می کند . اثری که قابل تصور نيست روزی کهنه شود » .

     از ديگر آثار اين پژوهشگر توانمند می توان کتاب های زير را نام برد :

منتخب آثار امام محمد غزالی زير عنوان « کيميای سعادت » ، « زبان تشبيه در شعر نظامی » ، و نيز تصحيح و ترجمه متون زير؛ تصحيح « الهی نامه » عطار ، « الاسلاميين » اشعری ، « فرق الشيعه » نوبختی ، « غايه الحکم » مجريطی ، « هفت پيکر » نظامی ، « سوانح » احمد غزالی .

 

بازگشت